W tym roku mija 150 rocznica wybuchu Powstania Styczniowego. Nie wszyscy wiedzą, że 23 lipca 1863 roku pod Kaniwolą odziały polskie stoczyły bitwę z wojskami rosyjskimi. Z tej okazji, po upływie półtora wieku od tamtych wydarzeń, została odsłonięta pamiątkowa tablica.
Granitową tablicę umieszczono na ogromnym głazie, usytuowanym przy skrzyżowaniu dróg do Ludwina, Nadrybia i Rozpłucia, gdzie doszło do boju z siłami carskimi. Umieszczono na niej godło Powstania Styczniowego oraz napis:
„Miejsce upamiętniające bitwę stoczoną przez powstańców styczniowych w dniu 23 lipca 1863 r., którymi dowodził płk Michał Heidenreich – Kruk. W skład zgrupowania wojsk polskich wchodziły oddziały partyzanckie pod dowództwem: płka Tomasza Wierzbickiego, mjra Władysława Ruckiego, mjra Karola Krysińskiego. Społeczność Gminy Ludwin, Kaniwola, 23 lipca 2013 r.”
Na stronie internetowej Poleskiego Parku Narodowego można przeczytać opis i przebieg bitwy pod Kaniwolą:
„W połowie lipca doszło do koncentracji oddziałów operujących w danej chwili w obwodach: radzyńskim, łukowskim i lubelskim. Na miejsce koncentracji wybrano trudno dostępne ze względy na liczne bagna i torfowiska lasy Puchaczowsko – Łęczyńskie. (…) Kruk, dowiedziawszy się o ścigającym oddział Wierzbickiego nieprzyjacielu, postanowił wciągnąć go w zasadzkę. Zwłaszcza, że okolica wokół 5 jezior; Dratowskim, Nadrybie, Uściwierz, Bikcze i Piaseczno, z licznymi wokół bagien i jedynym traktem drożnym znakomicie, do tego celu się nadawała. Zasadzkę zorganizowano na trakcie pomiędzy lasem a jeziorem Dratowskim, którym to traktem musiał przechodzić nieprzyjaciel kierując się z Parczewa do Łęcznej. (…) Wierzbicki, nie mając żadnej wiadomości od Kruka, wycofywał się zwartą kolumną do wsi Kaniwola. Tutaj w jej opłotkach, dostał silny ogień artyleryjski z bliskiej odległości. Rażona kartaczami piechota wyłamała płoty i rozbiegła się po okolicy. Sam Wierzbicki, ranny kartaczem w nogę został uprowadzony z placu bitwy przez swoją kawalerię dowodzoną przez Politalskiego. (…) Cały impet nieprzyjaciel skierował przeciwko kompanii Ruckiego. W tym czasie oddział Krasińskiego nie ruszył się z miejsca oczekując rozkazu i dopiero po odstąpieniu Kruka, wysłał Krasiński kompanię kosynierów pod dowództwem Bardeta na tyły wojsk rosyjskich. Jednak silny ogień nieprzyjaciela zmusił powstańców do wycofania się z placu boju. (…) Po bitwie oddziały schroniły się w lesie koło Zawodówki, Załucza i Woli Wereszczyńskiej, a następnie, nie ścigane przez nieprzyjaciela, oddziały rozdzieliły się i powędrowały w różnych kierunkach”.
– Rosjan było 500, a Polaków 2,5 tys. – mówi dr Piotr Wniarski, który najpierw podczas sesji rady gminy przypomniał tamte wydarzenia i potem podczas odsłonięcia tablicy. – Bitwa pozostała nierozstrzygnięta, choć powinna zakończyć się sukcesem. Zginęło 20-30 powstańców, których część pochowano na cmentarzu w Łęcznej. Jednak starcie w Kaniwoli dało sygnał i zapoczątkowało późniejszą udaną kampanię letnią, która mocno zdenerwowała cara. To była największa bitwa w województwie lubelskim, udział w niej wziął m.in. ks. Stanisław Brzóska. To rzecz znana w środowisku historyków całej Europy. Pamięć ludzka jest ulotna, ale ten kamień i płyta będą o tym przypominały. W przyszłości planujemy przeprowadzić inscenizację bitwy pod Kaniwolą – dodał.
W uroczystości odsłonięcia tablicy uczestniczyli wójt gminy Ludwin Andrzej Chabros, przewodniczący rady gminy Wojciech Szymański, starosta łęczyński Adam Niwiński, dyrektor Zarządu Dróg Powiatowych Krzysztof Tajer, radni gminy i powiatu, strażacy, mieszkańcy wsi i proboszcz parafii ks. Waldemar Taracha, który dokonał poświęcenia obelisku. – W 150 rocznice wybuchu Powstania Styczniowego i bitwy pod Kaniwolą, do której doszło 23 lipca 1863 roku, odsłaniające tę tablicę chcemy uczcić ludzi i wydarzenia sprzed lat. Wspominając dzieje historii, pamiętajmy o bohaterach tamtych czasów, którzy walcząc za swój kraj poświęcali życie, wolność i los własnej rodziny – powiedział wójt gminy Ludwin.
